ŠTA JE DIZARTRIJA?
Dizartrija predstavlja neurogeni poremećaj govora koji se manifestuje u vidu usporenih, slabih, nepreciznih i nekoordinisanih pokreta govorne muskulature. U njenoj osnovi nalaze se smetnje u mišićnoj kontroli koje su nastale kao posledica oštećenja CNS – a.
UZROCI NASTANKA DIZARTIJE
Dizartrije mogu nastati na različite načine, a najčešći uzroci su:
- Moždani udar
- Traumatske povrede glave
- Tumori
- Urođena i razvojna oštećenja centralnog nervnog sistema
- Infekcije
- Degenerativne bolesti kao što su:
- Multipla skleroza
- Parkinsonova bolest
- Amiotrofična lateralna skleroza (ALS)
- Hantingtonova bolest
Dizartrija može zahvatiti sve ili pojedine elemente govora:
- Disanje: neravnomerno, brza ekspiracija, gubitak daha tokom govora;
- Fonacija: odnosi se na kvalitet glasa. Glas može biti: promukao, oštar, monoton, a prisutni su problemi u kontroli visine i jačine glasa, sve u zavisnoti od tipa dizartrije;
- Artikulacija: odnosi se na izgovor glasova. Produkcija glasova je oštećena, posebno produkcija konsonanata. Greške su konzistentne;
- Rezonancija: odnosi se na boju glasa. Glas može biti hipernazalan;
- Prozodija: odnosi se na tempo, ritam, dužinu govone produkcije. Poremećaj se može manifesovati u vidu nedostatka govorne melodije, monotonog govora, ograničene ili preterane intonacije.
TRETMAN DIZARTRIJA
U zavisnosti od tipa dizartrije, odnosno zahvaćenosti govornih organa, planira se tok tretmana. Tretman se može sprovoditi u vidu vežbi disanja, fonacije, prozodije, korigovanja nazalnosti i artikulacije. Pored rada terapeuta, za uspeh je neophodna motivacija i rad osobe sa dizartrijom kao i podrška porodice.